جاسوسی شرکت‌های تلفن همراه با استفاده از دستیارهای صوتی

این مقاله به بررسی نحوه جاسوسی دستیارهای صوتی از مکالمات کاربران و حجم داده‌های تولیدی در ۲۴ ساعت، و راهکارهای حفظ حریم خصوصی و افزایش امنیت کاربران پرداخته است

انتشار: , زمان مطالعه: 12 دقیقه
جاسوسی شرکت‌های تلفن همراه با استفاده از دستیارهای صوتی
دسته بندی: امنیت سایبری تعداد بازدید: 64

جاسوسی شرکت‌های تلفن همراه با استفاده از دستیارهای صوتی: آیا مکالمات ما در امان هستند؟

در سال‌های اخیر، تکنولوژی دستیارهای صوتی مانند سیری، گوگل اسیستنت و الکسا به سرعت رشد کرده و به ابزارهایی محبوب در زندگی روزمره ما تبدیل شده‌اند. این دستیارهای هوشمند به کاربران این امکان را می‌دهند که با استفاده از صدا و بدون نیاز به تماس فیزیکی با دستگاه، بسیاری از کارها را به‌راحتی انجام دهند؛ از جستجوی اطلاعات گرفته تا ارسال پیام و انجام تنظیمات مختلف. این امکانات بدون شک زندگی روزمره را ساده‌تر کرده‌اند، اما از طرف دیگر نگرانی‌هایی نیز درباره حریم خصوصی کاربران و احتمال جاسوسی توسط این دستیارهای صوتی مطرح شده است. آیا این دستگاه‌ها به مکالمات خصوصی ما گوش می‌دهند؟ آیا داده‌های صوتی ما را جمع‌آوری و تحلیل می‌کنند؟ و اگر این‌طور است، چه مقدار از مکالمات ما ضبط و ارسال می‌شود؟ در این مقاله به بررسی دقیق نحوه عملکرد این دستیارهای صوتی، حجم داده‌های تولیدی توسط یک کاربر و خطرات احتمالی مرتبط با حریم خصوصی پرداخته می‌شود.

نحوه عملکرد دستیارهای صوتی و فرآیند شنود مداوم

دستیارهای صوتی در حالت عادی در حال "گوش‌به‌زنگ" هستند و به دنبال یک کلمه کلیدی یا "wake word" مانند "هی سیری" یا "اوکی گوگل" می‌گردند. به محض شنیدن این کلمه کلیدی، دستگاه فعال می‌شود و شروع به ضبط و پردازش فرمان‌های صوتی کاربر می‌کند. به‌طور ایده‌آل، این دستیارها تنها پس از شناسایی کلمه کلیدی، صدا را ضبط کرده و به سرورهای شرکت سازنده ارسال می‌کنند. با این حال، سیستم‌های صوتی بسیار پیچیده‌تر از این هستند و در عمل همیشه به صداهای محیط گوش می‌دهند تا در صورت شنیدن کلمه کلیدی، سریعاً واکنش نشان دهند. این موضوع باعث ایجاد نگرانی‌های جدی درباره حریم خصوصی کاربران شده است، زیرا این احتمال وجود دارد که برخی مکالمات خصوصی نیز بدون قصد و اطلاع کاربر ضبط شوند.

در عمل، دستیارهای صوتی به‌صورت مداوم صدا را مانیتور می‌کنند، اما معمولاً تا زمانی که کلمه کلیدی فعال نشود، صدای محیط را ذخیره نمی‌کنند. پس از فعال شدن، داده‌های صوتی به صورت رمزنگاری‌شده به سرورهای مرکزی شرکت‌ها ارسال می‌شود، تا الگوریتم‌های هوش مصنوعی بتوانند آن را پردازش کرده و دستورات لازم را اجرا کنند. شرکت‌های سازنده مدعی‌اند که این فرآیندها با رعایت اصول حریم خصوصی انجام می‌شود و تنها بخش کوچکی از داده‌ها برای بهبود عملکرد سیستم ذخیره می‌شوند. با این حال، این ادعاها همیشه توسط کاربران و محققان مستقل مورد تردید قرار گرفته و مواردی از دسترسی‌های غیرمجاز به داده‌های صوتی کاربران گزارش شده است.

حجم داده‌های تولیدی توسط مکالمات یک فرد فارسی‌زبان در یک شبانه‌روز کامل

برای درک بهتر از میزان داده‌هایی که ممکن است توسط یک دستیار صوتی ضبط و منتقل شود، به محاسبه دقیق حجم داده‌های تولیدی توسط یک کاربر فارسی‌زبان می‌پردازیم. به‌طور میانگین، یک فرد می‌تواند در هر دقیقه حدود ۱۶۰ کلمه صحبت کند. اگر فردی فرضاً در تمام ۲۴ ساعت روز به‌طور مداوم صحبت کند، تعداد کل کلمات تولیدشده توسط او برابر خواهد بود با:

۲۴ ساعت×۶۰ دقیقه در ساعت×۱۶۰ کلمه در دقیقه=۲۳۰,۴۰۰ کلمه

این مقدار ۲۳۰,۴۰۰ کلمه در یک روز است. برای زبان فارسی، هر کلمه به‌طور میانگین از 9 کاراکتر تشکیل شده است و هر کاراکتر فارسی در فرمت UTF-8 حدود ۲ بایت فضا اشغال می‌کند. بنابراین، حجم کل فایل متنی شامل این مکالمات به صورت زیر محاسبه می‌شود:

۲۳۰,۴۰۰ کلمه×9 کاراکتر×۲ بایت=۲,۳۰۴,۰۰۰ بایت≈۴ مگابایت

این محاسبه نشان می‌دهد که حجم متنی کل مکالمات یک فرد فارسی‌زبان که در تمام ۲۴ ساعت صحبت کند، حدود ۴ مگابایت خواهد بود.

کاهش حجم داده‌ها با فشرده‌سازی و ارسال سریع آن‌ها

با استفاده از فشرده‌سازی داده‌های متنی، این حجم به‌شدت کاهش می‌یابد. بسیاری از متون فارسی را می‌توان با الگوریتم‌های فشرده‌سازی به شدت کاهش داد. به این ترتیب، حجم داده‌های متنی یک فرد که در طول تمام ۲۴ ساعت روز مداوم صحبت کرده است، در حالت فشرده‌شده حدود ۳۳۰ بایت خواهد بود. این مقدار به حدی کوچک است که در کسری از ثانیه و بدون نیاز به پهنای باند بالایی قابل ارسال است. این ویژگی امکان ارسال سریع داده‌های متنی حتی در شرایط با پهنای باند محدود را فراهم می‌کند، که باعث افزایش نگرانی‌ها در مورد نظارت و جاسوسی بالقوه از مکالمات کاربران می‌شود.

پردازش مکالمات کاربران توسط هوش مصنوعی و تشخیص الگوهای حساس

هنگامی که دستیار صوتی فعال می‌شود و صدای کاربر را ضبط می‌کند، داده‌ها به صورت رمزنگاری‌شده به سرورهای مرکزی شرکت‌ها ارسال می‌شوند. در این سرورها، الگوریتم‌های پیشرفته هوش مصنوعی این داده‌ها را به متن تبدیل کرده و تجزیه و تحلیل می‌کنند. این الگوریتم‌ها قادر به تشخیص الگوهای خاص و کلمات حساس هستند. برای مثال، در صورتی که فردی به‌طور مکرر درباره موضوعات خاصی مانند مسائل امنیتی، سیاست یا عبارات حساس صحبت کند، سیستم‌های اطلاعاتی ممکن است حساس‌تر شوند و توجه بیشتری به آن فرد داشته باشند.

این سیستم‌های هوشمند از تکنیک‌های پردازش زبان طبیعی (NLP) برای تجزیه و تحلیل داده‌ها و تشخیص الگوهای رفتاری کاربران استفاده می‌کنند. بنابراین، ممکن است مکالمات کاربران برای تشخیص علایق، الگوهای مصرف و رفتارهای شخصی مورد بررسی قرار گیرند و سپس برای اهداف تجاری و تبلیغاتی مورد استفاده قرار گیرند. این موضوع نگرانی‌های بسیاری در خصوص نقض حریم خصوصی ایجاد کرده است، زیرا کاربران اغلب نمی‌دانند که مکالمات آن‌ها در چه سطحی مورد پردازش قرار می‌گیرد و تا چه حد ممکن است اطلاعاتشان به خارج از کنترل آن‌ها منتقل شود.

اهداف تجاری و استفاده از داده‌های صوتی کاربران برای تبلیغات هدفمند

بسیاری از شرکت‌های فناوری، از داده‌های صوتی کاربران برای تحلیل رفتاری و جمع‌آوری اطلاعات شخصی استفاده می‌کنند. این داده‌ها شامل عادات خرید، علایق، موقعیت مکانی، و حتی جزئیات بیشتری درباره شخصیت و رفتارهای کاربران می‌شود. با تحلیل این اطلاعات، شرکت‌ها قادرند تبلیغات هدفمندی ارائه دهند که احتمالاً برای کاربر جذاب‌تر است و بیشتر با نیازها و علایق او همخوانی دارد. این تحلیل‌های رفتاری در مواردی به بهبود تجربه کاربری کمک می‌کند، اما از جنبه‌ای دیگر، به عنوان نقض حریم خصوصی شناخته می‌شود.

در این شرایط، اطلاعات کاربران به ابزاری برای فروش تبلیغات تبدیل می‌شود و از آنجا که بیشتر کاربران از میزان و نوع داده‌هایی که از آن‌ها جمع‌آوری می‌شود بی‌اطلاع هستند، این امر منجر به نگرانی‌های عمیقی در زمینه حریم خصوصی شده است.

فرض کنید فردی دیروز با دوستش درباره طرز تهیه اسپاگتی صحبت کرده است. دستیار صوتی یا گوشی هوشمند این مکالمه را شنیده و داده‌های مرتبط را پردازش کرده است. امروز، وقتی این فرد به شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام مراجعه می‌کند، با حجم زیادی از پست‌ها، ویدئوها و دستورهای پخت اسپاگتی در قسمت اکسپلور مواجه می‌شود. این پیشنهادها با هدف جلب توجه کاربر و ارائه محتوای متناسب با علایق و گفت‌وگوهای اخیر او طراحی شده‌اند.

این نوع تحلیل داده‌ها از طریق هوش مصنوعی و پردازش زبان طبیعی (NLP) انجام می‌شود و به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد که تبلیغات هدفمند و محتوای جذاب‌تری برای کاربر ارائه دهند. از یک سو، این پیشنهادات می‌تواند تجربه کاربری را بهبود بخشد و کاربر را به مطالب و محصولاتی که احتمالاً برایش جالب است، هدایت کند. از سوی دیگر، چنین استفاده‌ای از داده‌های صوتی و مکالمات کاربران بدون آگاهی و رضایت آن‌ها به نوعی نقض حریم خصوصی تلقی می‌شود، زیرا بیشتر کاربران از اینکه مکالماتشان تا این حد پردازش و استفاده می‌شود، بی‌اطلاع هستند.

این مثال نشان می‌دهد که اطلاعات شخصی و حتی مکالمات خصوصی می‌تواند به ابزارهای تبلیغاتی تبدیل شود، به گونه‌ای که نیازها و علایق کاربران به شرکت‌ها و تبلیغ‌دهندگان فروخته می‌شود و آن‌ها از این اطلاعات برای هدفمندسازی تبلیغات و افزایش تعاملات خود با کاربران بهره می‌برند.

اهداف نظامی و استفاده‌های امنیتی از دستیارهای صوتی و تحلیل مکالمات

دستیارهای صوتی و تکنولوژی‌های تحلیل مکالمات نه تنها برای اهداف تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرند، بلکه می‌توانند در حوزه‌های نظامی و امنیتی نیز به‌کار گرفته شوند. در واقع، استفاده از فناوری تحلیل داده‌های صوتی و مکالمات توسط الگوریتم‌های هوش مصنوعی در حوزه امنیت ملی و نظامی روزبه‌روز بیشتر می‌شود. این فناوری به نهادهای نظامی و امنیتی این امکان را می‌دهد که با تحلیل مکالمات و داده‌های صوتی، تهدیدات احتمالی را شناسایی کنند، الگوهای رفتاری مشکوک را تشخیص دهند و از وقوع حوادث ناگوار جلوگیری کنند.

شناسایی تهدیدات و جمع‌آوری اطلاعات از مکالمات

با استفاده از دستیارهای صوتی و فناوری تحلیل مکالمات، سازمان‌های امنیتی قادرند تهدیدات امنیتی بالقوه را سریع‌تر شناسایی کنند. برای مثال، در شرایطی که یک مکالمه حاوی کلمات کلیدی خاص یا عباراتی باشد که در حوزه مسائل امنیتی حساس هستند، الگوریتم‌های پیشرفته می‌توانند آن را شناسایی کرده و به تحلیلگران امنیتی هشدار دهند. این فرآیند به ویژه در شناسایی فعالیت‌های مشکوک یا ضد امنیتی و پیش‌بینی حملات تروریستی کاربرد دارد. به همین دلیل، برخی نهادهای نظامی و امنیتی ممکن است از این تکنولوژی‌ها برای نظارت بر مکالمات مظنونان و افراد تحت‌نظر استفاده کنند تا پیش از وقوع هرگونه حادثه، اقدامات پیشگیرانه لازم را به عمل آورند.

پایش نیروهای نظامی و مدیریت ارتباطات حساس

از دستیارهای صوتی می‌توان برای پایش ارتباطات داخلی نیروهای نظامی و مدیریت ارتباطات حساس نیز بهره برد. این تکنولوژی‌ها به نهادهای نظامی کمک می‌کنند تا از راه دور بر ارتباطات نیروها نظارت کنند و در صورت نیاز، اطلاعات مربوط به عملیات یا تصمیمات استراتژیک را به‌سرعت تحلیل کنند. این امر به نیروهای نظامی اجازه می‌دهد که به‌صورت مؤثرتر به اطلاعات موردنیاز دسترسی داشته باشند و در مواقع بحرانی تصمیم‌گیری‌های سریع‌تر و دقیق‌تری انجام دهند.

استفاده از تحلیل صوتی برای تقویت عملیات روان‌شناختی

یکی از کاربردهای مهم این فناوری‌ها در حوزه نظامی، استفاده از تحلیل صوتی برای عملیات روان‌شناختی است. با تحلیل مکالمات، نهادهای نظامی می‌توانند به الگوهای روانی و رفتاری نیروهای دشمن دست پیدا کنند و از این اطلاعات برای طراحی عملیات روان‌شناختی استفاده کنند. به عنوان مثال، شناسایی مکالمات حاکی از ضعف روحی یا کمبود اعتمادبه‌نفس در نیروهای دشمن می‌تواند به طراحی و اجرای عملیات روان‌شناختی منجر شود که تضعیف روحیه و انگیزه نیروهای دشمن را به همراه داشته باشد.

استفاده در تجزیه و تحلیل هوش مصنوعی از عملیات‌های میدانی

هوش مصنوعی و تحلیل مکالمات می‌تواند در تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع‌آوری‌شده از عملیات‌های میدانی نیز بسیار مفید باشد. برای مثال، در عملیات‌های میدانی، نیروها ممکن است در شرایطی قرار گیرند که مکالمات و داده‌های صوتی سریعاً نیاز به تجزیه و تحلیل داشته باشند. در این موارد، فناوری تحلیل مکالمات می‌تواند به نیروهای فرماندهی کمک کند تا اطلاعات موردنیاز را از صدها یا هزاران مکالمه استخراج کرده و دیدگاه‌های دقیقی از شرایط میدانی و تهدیدات احتمالی به دست آورند.

تقویت نظارت بر مرزها و مقابله با جرائم مرزی

یکی دیگر از کاربردهای نظامی و امنیتی دستیارهای صوتی و تحلیل مکالمات، نظارت بر مرزها و شناسایی جرائم مرزی است. از این تکنولوژی‌ها می‌توان برای پایش مکالمات و تماس‌های احتمالی میان شبکه‌های قاچاق، عبور غیرقانونی از مرز و یا فعالیت‌های غیرمجاز استفاده کرد. این داده‌ها به نهادهای امنیتی اجازه می‌دهند که اطلاعات دقیق‌تری از فعالیت‌های مشکوک در مرزها به دست آورند و در مقابل جرائم مرزی با دقت بیشتری وارد عمل شوند.

روش‌های غیر واقعی که افراد عادی برای  حفظ حریم خصوصی و امنیت در برابر جاسوسی دستیارهای صوتی به شما پیشنهاد می دهند

برای محافظت از حریم خصوصی و افزایش امنیت خود در برابر خطرات احتمالی دستیارهای صوتی، کاربران می‌توانند اقداماتی را به کار بگیرند. برخی از این راهکارها عبارت‌اند از:

  1. خاموش کردن دستیار صوتی در مواقع غیرضروری: در صورتی که نیازی به استفاده از دستیار صوتی ندارید، آن را خاموش کنید یا دسترسی میکروفون دستگاه را غیرفعال نمایید.
  2. استفاده از تنظیمات حریم خصوصی: بیشتر دستیارهای صوتی تنظیماتی برای کنترل دسترسی به میکروفون و مدیریت داده‌های ذخیره‌شده دارند. با بررسی و بهینه‌سازی این تنظیمات، می‌توانید تا حدی از دسترسی غیرضروری به داده‌های صوتی خود جلوگیری کنید.
  3. حذف دوره‌ای داده‌ها: برخی از دستیارهای صوتی به کاربران اجازه می‌دهند که داده‌های ذخیره‌شده خود را مشاهده و حذف کنند. با حذف دوره‌ای این اطلاعات، می‌توانید از ذخیره طولانی‌مدت داده‌ها جلوگیری کرده و امنیت بیشتری برای اطلاعات شخصی خود فراهم کنید.
  4. استفاده از دستیارهای صوتی در محیط‌های امن: در مکان‌هایی که ممکن است مکالمات حساس و خصوصی مطرح شود، بهتر است دستیار صوتی خاموش یا غیرفعال باشد. این اقدام می‌تواند از ضبط ناخواسته مکالمات و انتقال داده‌های خصوصی به سرورهای خارجی جلوگیری کند.

روش های فوق هیچ یک فایده ای ندارد و هیچ یک در برابر جاسوسی ها مقاوم نیستند و اما راهکار چیست ؟

راهکارهای واقعی جایگزین برای حفظ حریم خصوصی

در حالی که خاموش کردن دستیار صوتی، تنظیمات حریم خصوصی و حذف داده‌ها می‌تواند به کاهش ریسک کمک کند، این اقدامات اغلب ناقص و ناکافی هستند. بسیاری از کاربران گزارش می‌دهند که حتی با غیرفعال‌سازی دستیارهای صوتی، همچنان احساس می‌کنند که اطلاعات آن‌ها رصد می‌شود. این مشکل به دلیل پیچیدگی سیستم‌های نرم‌افزاری و دسترسی شرکت‌ها به اطلاعات سیستم‌عامل دستگاه‌ها است. از این رو، راهکارهای جایگزین و حتی بنیادی‌تری برای محافظت از حریم خصوصی پیشنهاد می‌شود که عبارت‌اند از:

۱. استفاده از تلفن‌های ساده و بدون دستیار صوتی

یکی از بهترین راهکارهای موجود برای افرادی که دغدغه حریم خصوصی جدی دارند، استفاده از تلفن‌های ساده و بدون قابلیت‌های هوشمند است. این تلفن‌ها فاقد سیستم‌عامل‌های پیچیده و دستیارهای صوتی هستند و به‌طور کلی تنها امکانات اولیه مانند تماس و پیامک را فراهم می‌کنند. استفاده از این نوع گوشی‌ها از این جهت موثر است که به‌طور کلی از ضبط و انتقال داده‌های صوتی جلوگیری می‌کند. این راهکار شاید به نظر ساده برسد، اما برای افرادی که حریم خصوصی برایشان در اولویت بالایی قرار دارد، استفاده از گوشی‌های ساده یک راه‌حل کارآمد و بدون نیاز به تنظیمات پیچیده است.

۲. توسعه سیستم‌عامل‌های ایمن و اختصاصی

یکی دیگر از رویکردهای بلندمدت برای حفظ حریم خصوصی، توسعه سیستم‌عامل‌های ایمن و اختصاصی برای گروه‌های خاصی از کاربران است. در برخی کشورها، استفاده از گوشی‌های هوشمند با سیستم‌عامل‌های امن برای افراد مهم و حساس مانند سیاستمداران، کارکنان نظامی، و محققان به یک ضرورت تبدیل شده است. این سیستم‌عامل‌ها با داشتن لایه‌های امنیتی بیشتر و حذف هرگونه دسترسی به دستیارهای صوتی و قابلیت‌های جمع‌آوری داده‌های شخصی، یک محیط ایمن برای کاربران مهم فراهم می‌کنند.

این سیستم‌عامل‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که به کاربر امکان می‌دهند کنترل کاملی بر روی تمامی دسترسی‌ها داشته باشند و در صورت نیاز، دسترسی به میکروفون و دوربین را به‌طور کامل غیرفعال کنند. برخی از این سیستم‌ها حتی شامل سخت‌افزارهای خاصی هستند که به صورت فیزیکی دسترسی به بخش‌های حساس دستگاه را محدود می‌کنند. این ویژگی‌ها می‌تواند از ریسک شنود و جمع‌آوری داده‌های ناخواسته جلوگیری کند و به کاربران اطمینان دهد که مکالمات و اطلاعات شخصی آن‌ها کاملاً در امان است.

۳. استفاده از گوشی‌های طراحی‌شده برای امنیت بالا

برای حفظ حریم خصوصی و امنیت کاربران مهم، برخی از شرکت‌ها گوشی‌های هوشمند خاصی طراحی کرده‌اند که به طور ویژه برای امنیت بالا ساخته شده‌اند. این گوشی‌ها اغلب فاقد دستیارهای صوتی و قابلیت‌های جمع‌آوری اطلاعات هستند و به‌جای آن، بر تکنولوژی‌های امنیتی و رمزنگاری قوی تمرکز دارند. گوشی‌هایی مانند Librem 5 یا Blackphone به طور خاص برای امنیت و حریم خصوصی طراحی شده‌اند و شامل امکاناتی مانند غیرفعال‌سازی فیزیکی میکروفون و دوربین، سیستم‌های عامل امنیتی و حذف کامل برنامه‌های پیش‌فرضی که دسترسی به اطلاعات شخصی دارند، هستند.

۴. آموزش و آگاهی‌بخشی به کاربران

در کنار راهکارهای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، آموزش کاربران درباره خطرات حریم خصوصی و نحوه مدیریت دسترسی‌ها نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. با آموزش و آگاهی‌بخشی، کاربران می‌توانند به نحو بهتری از داده‌های خود محافظت کنند و از استفاده‌های ناخواسته از دستیارهای صوتی جلوگیری کنند. این آموزش‌ها می‌توانند شامل اطلاعاتی در مورد تنظیمات حریم خصوصی، شناخت اپلیکیشن‌های غیرضروری، و آشنایی با ریسک‌های امنیتی باشند.


دیدگاه های مربوط به این مقاله (برای ارسال دیدگاه در سایت حتما باید عضو باشید و پروفایل کاربری شما تکمیل شده باشد)