با ظهور متاورس به‌عنوان بستری جدید برای تعاملات اجتماعی، اقتصادی و فناوری، حملات سایبری نیز به‌شدت پیچیده‌تر و هوشمندتر شده‌اند. این مقاله به بررسی راهبردهای نوین هکرها در متاورس، از جمله سوءاستفاده از واقعیت افزوده و مجازی، حملات فیشینگ تعاملی، مهندسی اجتماعی در محیط‌های سه‌بعدی، و نفوذ به هویت‌های دیجیتال پرداخته و در نهایت راهکارهای نوآورانه‌ای برای مقابله با این تهدیدات ارائه می‌دهد.

متاورس، به‌عنوان همگرایی واقعیت مجازی (VR)، واقعیت افزوده (AR) و اینترنت اشیا (IoT)، مرزهای جدیدی را در دنیای سایبری ایجاد کرده است. این فضا که بستری برای تعاملات مبتنی بر بلاکچین، قراردادهای هوشمند و ارزهای دیجیتال فراهم می‌آورد، فرصت‌های بی‌سابقه‌ای را برای حملات سایبری ایجاد کرده است. هکرها با استفاده از روش‌های پیشرفته مهندسی اجتماعی، بهره‌برداری از آسیب‌پذیری‌های زیربنایی و ایجاد بدافزارهای سفارشی، به دنبال کنترل دارایی‌های دیجیتال، استخراج داده‌های شخصی و حتی تغییر در هویت‌های دیجیتال کاربران متاورس هستند.

1. بهره‌برداری از واقعیت افزوده و واقعیت مجازی در حملات سایبری

واقعیت افزوده و واقعیت مجازی، دو فناوری کلیدی در متاورس هستند که به کاربران امکان تعامل در محیط‌های دیجیتال غنی را می‌دهند. اما همین قابلیت‌ها به تهدیدات امنیتی پیچیده‌ای منجر می‌شوند:

• حملات جعل حسگرها (Sensor Spoofing): هکرها می‌توانند حسگرهای دستگاه‌های واقعیت مجازی را هک کنند تا کاربر را در معرض تجربه‌های جعلی قرار دهند که منجر به فریب‌خوردگی وی و ارائه اطلاعات حساس شود.
• حملات انکار سرویس (DoS) از طریق غرق کردن پردازشگرهای گرافیکی: مهاجمان با ارسال داده‌های سنگین گرافیکی می‌توانند سیستم‌های واقعیت مجازی را فلج کرده و در نهایت، امکان بهره‌برداری از سایر آسیب‌پذیری‌ها را ایجاد کنند.
• حملات جعل محیط (Deepfake Environments): ایجاد فضاهای جعلی با استفاده از الگوریتم‌های یادگیری عمیق، کاربران را به محیط‌های کلاهبرداری‌شده هدایت کرده و باعث سرقت اطلاعات هویتی و مالی آن‌ها می‌شود.

۲. حملات فیشینگ تعاملی و مهندسی اجتماعی سه‌بعدی

در محیط‌های متاورسی، فیشینگ دیگر به‌صورت ساده و مبتنی بر متن نیست، بلکه از طریق تعامل‌های واقعی‌تر انجام می‌شود:

• "Avatar Impersonation" یا جعل آواتار: هکرها می‌توانند از تکنیک‌های جعل آواتار استفاده کنند و خود را به‌عنوان افراد معتبر جا بزنند. برای مثال، مهاجم می‌تواند از چهره و صدای جعلی یک مدیرعامل برای فریب کارمندان استفاده کند.
• ایجاد نهادهای جعلی در متاورس: کلاهبرداران می‌توانند بانک‌های مجازی، فروشگاه‌های دیجیتال و حتی شرکت‌های بلاکچینی جعلی بسازند تا کاربران را به انجام تراکنش‌های غیرقانونی سوق دهند.
• حملات مبتنی بر تعاملات لمسی و حرکت: متاورس می‌تواند امکان شبیه‌سازی حرکات و لمس‌های فیزیکی را فراهم کند، که این ویژگی برای سرقت داده‌های بیومتریک کاربران (مانند سبک تایپ، حرکات دست، و نحوه تعامل) می‌تواند مورد سوءاستفاده قرار گیرد.

۳. هک هویت‌های دیجیتال و استفاده از Deepfake در متاورس

در متاورس، هویت دیجیتال کاربران وابسته به داده‌های بیومتریک و کلیدهای رمزنگاری است. اما این داده‌ها می‌توانند مورد هدف حملات زیر قرار گیرند:

• هک داده‌های احراز هویت بیومتریک: مهاجمان می‌توانند از تکنیک‌های یادگیری عمیق برای جعل اطلاعات بیومتریک و دسترسی به حساب‌های کاربری استفاده کنند.
• حملات مبتنی بر هوش مصنوعی علیه مکالمات متنی و صوتی: استفاده از مدل‌های یادگیری ماشینی برای تقلید صدای افراد و ارسال پیام‌های جعلی می‌تواند منجر به حملات مهندسی اجتماعی گسترده‌ای شود.
• استفاده از هوش مصنوعی برای حملات متاورسی "Swarm Attacks": در این روش، چندین بات مبتنی بر هوش مصنوعی می‌توانند هم‌زمان به یک پلتفرم حمله کنند و آن را دچار اختلال کنند.

۴. حملات مبتنی بر بلاکچین و قراردادهای هوشمند

متاورس به‌شدت وابسته به قراردادهای هوشمند و بلاکچین است، اما این فناوری‌ها نیز می‌توانند آسیب‌پذیر باشند:

• حملات Reentrancy: مهاجمان می‌توانند از کدهای ناسازگار در قراردادهای هوشمند برای استخراج غیرقانونی دارایی‌های دیجیتال استفاده کنند.
• حملات Sybil و اکوسیستم‌های مخرب: ایجاد هویت‌های دیجیتال جعلی در متاورس به هکرها امکان تأثیرگذاری بر رأی‌گیری‌های غیرمتمرکز و سایر سازوکارهای حکمرانی دیجیتال را می‌دهد.
• بدافزارهای مبتنی بر NFT: استفاده از فایل‌های NFT برای پنهان کردن بدافزارها و توزیع آن‌ها در پلتفرم‌های متاورسی یکی از روش‌های جدید حملات سایبری است.

۵. راهکارهای نوآورانه برای مقابله با تهدیدات متاورسی

با توجه به تهدیدات سایبری پیچیده‌ای که در متاورس وجود دارد، راهکارهای امنیتی نوآورانه‌ای برای مقابله با این چالش‌ها ضروری است:

• ایجاد پروتکل‌های امنیتی خودتطبیقی: استفاده از الگوریتم‌های یادگیری ماشینی برای تشخیص حملات در محیط‌های متاورسی و انطباق خودکار سیستم‌های امنیتی.
• رمزنگاری کوانتومی برای حفاظت از دارایی‌های متاورسی: پیاده‌سازی تکنیک‌های رمزنگاری کوانتومی جهت افزایش امنیت کلیدهای خصوصی و تراکنش‌های بلاکچینی.
• احراز هویت چندعاملی بیومتریک غیرقابل جعل: ترکیب داده‌های بیومتریک با هوش مصنوعی برای ایجاد سیستم‌های احراز هویت که در برابر Deepfake و حملات جعل مقاوم باشند.
• ساختارهای مقاوم‌ در برابر حملات مهندسی اجتماعی: طراحی محیط‌های تعاملی که از اعتبارسنجی آنی هویت دیجیتال کاربران و کنترل رفتارهای مشکوک پشتیبانی کنند.
• هوش مصنوعی برای نظارت بر محیط‌های متاورسی: پیاده‌سازی شبکه‌های عصبی برای نظارت بر تراکنش‌ها و تعاملات کاربران در متاورس و تشخیص رفتارهای مخرب در لحظه.

متاورس یک دنیای بی‌نهایت از فرصت‌ها را ارائه می‌دهد، اما این فرصت‌ها با تهدیدات سایبری پیچیده و بی‌سابقه‌ای همراه هستند. هکرها از تکنیک‌های جدید مانند جعل هویت دیجیتال، حملات فیشینگ تعاملی، بهره‌برداری از قراردادهای هوشمند و نفوذ به سیستم‌های واقعیت افزوده استفاده می‌کنند. مقابله با این تهدیدات مستلزم توسعه راهکارهای نوآورانه‌ای همچون رمزنگاری کوانتومی، هوش مصنوعی نظارتی و احراز هویت چندعاملی بیومتریک است. با این اقدامات، امنیت در متاورس می‌تواند به سطحی برسد که کاربران و سازمان‌ها با اطمینان از این بستر استفاده کنند.